Τι είναι αυτό το functional freeze mode που λένε όλοι οι ψυχολόγοι στο TikTok;

Η φάση σου είναι doom scrolling και συναισθηματικό μούδιασμα; Μήπως είσαι και εσύ σε functional freeze mode;

Το πρωί σηκώνεσαι από το κρεβάτι, όχι με την καλύτερη διάθεση, πηγαίνεις στη δουλειά, βγάζεις τη μέρα -ενίοτε και με τρομερή επαγγελματική επιτυχία- και επιστρέφοντας σπίτι αναρωτιέσαι πότε πέρασαν τρεις ώρες doom scrolling στο κινητό και ανηδονικής αδράνειας; Και τώρα που το σκέφτεσαι, η «ρουτίνα» σου είναι κάπως έτσι εδώ και αρκετό καιρό, ίσως και χρόνο, με μερικά διαλείμματα κοινωνικοποίησης που σε κάνουν να νιώθεις πως είναι πιο κουραστικά από όσο θα έπρεπε; Ίσως είσαι σε functional freeze mode.

Πρόκειται για την κατάσταση που μπαίνει το σώμα και το μυαλό ώστε να ανταποκριθεί σε στρεσογόνες καταστάσεις, κάνοντας «shut down» και «παγώνοντας».

«Σε αντίθεση με την κλασική αντίδραση fight or flight, που είτε αντιμετωπίζεις μια απειλή είτε φεύγεις, το functional freeze είναι ένα είδος ακινητοποίησης, στο οποίο νιώθεις ότι έχεις κολλήσει», λέει η Caroline Fenkel, ψυχοθεραπεύτρια και επικεφαλής στην κλινική ψυχικής υγείας Charlie Health, στο Bustle. «Λειτουργείς, αλλά δεν συμμετέχεις πλήρως».

Στα μέσα του περασμένου μήνα, η δημιουργός περιεχομένου και θεραπεύτρια Simone Saunders, γνωστή και ως @thecognitivecorner, δημοσίευσε ένα TikTok βίντεο που δείχνει πώς ακριβώς μπορεί να εκδηλώνεται αυτή η κατάσταση. Το βίντεο δεν προκάλεσε απλώς αίσθηση, αλλά έγινε viral, με χιλιάδες χρήστες να βρίσκουν τον εαυτό τους σε αυτό. Εδώ και καιρό. Στο βίντεο φαίνεται η ίδια να ξαπλώνει και να σκρολάρει μέχρι αργά το βράδυ, ενώ αναφέρει ότι αισθάνεται κάπως χαμένη. Έχοντας brain fog (ομιχλώδη σκέψη) και ξεχνώντας πράγματα.

«Σίγουρα υποφέρει από functional freeze. Το μισώ», έγραψε ένα άτομο στα σχόλια. «Κυριολεκτικά εγώ αυτή τη στιγμή. Δεν μπορώ να συγκεντρωθώ. Νιώθω χάλια», έγραψε άλλος. Επίσης, τα σχόλια στα οποία χρήστες ζητούσαν αναλυτικές πληροφορίες για αυτό το state, όπως σημάδια ότι το βιώνεις και τρόπους να βγεις από αυτό, δεν μπορούν να αγνοηθούν. Είναι σαφές πως πρόκειται για ένα κοινό πρόβλημα.

Τι είναι αυτό το functional freeze mode;

Το functional freeze είναι κάτι σαν το force quit κουμπί σε ένα λάπτοπ που υπερθερμαίνεται. «Όταν ο εγκέφαλος είναι καταβεβλημένος από το στρες ή το τραύμα, μπορεί να αποφασίσει ότι το πάγωμα είναι ο καλύτερος τρόπος να επιβιώσει», λέει η Lauren Auer, LCPC, πιστοποιημένη κλινική επαγγελματική σύμβουλος και ιδρύτρια της Steadfast Counseling. «Είναι σαν το σύστημά σου να λέει “αυτό είναι too much, οπότε ας τα σταματήσουμε όλα για λίγο”».

Ένα functional freeze μπορεί να συμβεί μετά από μια τραυματική εμπειρία, αλλά μπορεί επίσης να συμβεί μετά από μια περίοδο άγχους. Αν η αντίδραση στο στρες είναι υπερβολικά ενεργοποιημένη, το σώμα σου θα μετατοπιστεί σε μια κατάσταση που διοικείται από το παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα -συγκεκριμένα το ραχιαίο πνευμονογαστρικό νεύρο- και τότε είναι που θα νιώσεις ότι η ζωή σου τρέχει σε slow motion. «Πρόκειται για έναν προστατευτικό μηχανισμό όπου το σώμα σας ουσιαστικά κλείνει για να αποφύγει περαιτέρω στρες ή βλάβη», λέει η Fenkel. Με λίγα λόγια, θα συνεχίσεις τη μέρα σου, αλλά δεν θα νιώσεις καλύτερα.

Τα σημάδια ότι έχεις κολλήσει σε functional freeze

Το functional freeze μπορεί να επηρεάσει το πώς αισθάνεσαι σωματικά, διανοητικά και συναισθηματικά. Σύμφωνα με την Auer, συχνά κάνει τις καθημερινές εργασίες να φαίνονται ανυπέρβλητες, για αυτό και νιώθεις ότι το μόνο που θες να κάνεις μετά τη δουλειά είναι να ξαπλώσεις.

Η λήψη αποφάσεων μπορεί επίσης να γίνει δύσκολη, καθώς νιώθεις ένα μούδιασμα, ότι οι σκέψεις σου είναι θολές και ότι τρέχεις σε αυτόματο πιλότο. «Είναι σαν να είσαι σωματικά παρών, αλλά συναισθηματικά και νοητικά κάπου αλλού», λέει.

Μπορεί επίσης να επηρεάσει την επιθυμία ή την ικανότητά σου να βγεις έξω, να δεις φίλους, να κάνεις τις κλασικές καθημερινές δουλειές, όπως το να πας σούπερ μάρκετ και να πληρώσεις λογαριασμούς. «Τα πάντα θα μοιάζουν φλατ και υποτονικά, σαν να έχει χάσει η ζωή το χρώμα της», εξηγεί η Auer.

Σωματικά, το functional freeze σε κάνει να νιώθεις βαρύς ή ότι συνεχώς νιώθεις την ανάγκη για ένα power nap. «Μπορεί να είσαι κουρασμένος, αλλά όχι το είδος της κούρασης που φεύγει μετά από έναν καλό βραδινό ύπνο – είναι περισσότερο σαν μια βαθιά εξάντληση», λέει ο Auer.

Τα συμπτώματα σε bullets >>

-Συναισθηματικό μούδιασμα

-Αυστηρές ρουτίνες (κάνεις μόνο τα απαραίτητα, αυστηρά κα αρνείσαι να ασχοληθείς με κάτι δημιουργικό ή με χόμπι)

-Αναβλητικότητα και αναποφασιστικότητα

Πώς επανέρχεσαι από το functional freeze;

Στα καλά νέα, μπορείς να βγάλεις τον εαυτό σου από αυτό το state. Αλλά είναι απαραίτητο να κάνεις προσπάθεια για αυτό. Δεν συμβαίνει απλώς από μόνο του. Somatic ασκήσεις, τεχνικές αναπνοής, η επιστροφή στη φύση, είναι τρόποι να νιώσεις να επανέρχεσαι σιγά σιγά στην πραγματικότητα. Επιπλέον, με baby steps μπορείς να βάλεις τον εαυτό σου στη διαδικασία να ολοκληρώνει μικρά tasks, ώστε να νιώσεις ότι παίρνεις ξανά τον έλεγχο της μέρας σου και τελικά της ζωής. Ναι, σήκω από τον καναπέ και κάνε ένα declutter στη ντουλάπα σου και καθάρισε την κουζίνα.

Τέλος, η επαφή με φίλους μπορεί να σε βοηθήσει να βγεις από αυτό το στάδιο απομόνωσης. Το ίδιο ισχύει και με την ψυχοθεραπεία. «Είναι πολύ σημαντικό να δουλέψετε με κάποιον θεραπευτή που αντιλαμβάνεται το τραύμα και το πώς αποθηκεύεται στο σώμα», λέει η Auer στο Bustle. «Το να αναρώνεις μέσα από τραυματικές αναμνήσεις που είχαν ως αποτέλεσμα το functional freeze θα βελτιώσει το αίσθημα ασφάλειας και την ικανότητα να διαχειριστείτε το στρες της ζωής και θα βελτιώσει το συνολικό σας well-being».

Τρόποι να βοηθήσεις τον εαυτό σου σε bullets:

-Μείωσε το στρες (ναι, ξέρουμε πώς ακούγεται αυτό)

-Γειώσε τον εαυτό σου (μια βόλτα στην παραλία, περπάτημα ξυπόλητος, λίγη γιόγκα και συνειδητές αναπνοές είναι μια καλή αρχή)

-Άλλαξε τη ρουτίνα σου (επίστρεψε από έναν άλλο δρόμο στο σπίτι ή κατέβα μια στάση πριν ώστε να περπατήσεις λίγο παραπάνω)

-Έλα σε επαφή με τα συναισθήματά σου

-Δες έναν ειδικό ψυχικής υγείας

 

πηγή